Malta. Mała wyspa bez kompleksów

Malta to wyspa bez kompleksów. Świadoma swoich niewielkich rozmiarów z przepychem i gracją wykorzystuje każdy metr kwadratowy. Jest niczym otwarte muzeum pod gołym niebem, z ogromem zabytków, enigmatycznych świątyń i pięknych formacji skalnych. Z kulturowej mieszanki czerpie pełnymi garściami. Jest włoska w kulinarnej finezji i południowym luzie, angielska w brytyjskim akcencie i administracyjnych ordynacjach oraz arabska w architekturze, aromacie przypraw i językowych pozostałościach.  Na tle tego kulturowego mariażu jest iście maltańska – z własną silną tożsamością.

Mała – wielka wyspa

Malta to mała wyspa. Powierzchniowo mniejsza od Warszawy, mierzy zaledwie 27 na 14 kilometrów. Zwiedzając wyspę czerwonym londyńskim autobusem, przez pomyłkę, objechaliśmy ją dookoła dwa razy. Zdezorientowali w zabytkowej mnogości nie zauważyliśmy, gdzie koniec a gdzie początek – choć w przypadku wyspy trudno o takie rozróżnienia. Gubiliśmy się więc w wąskich, piaskowych uliczkach Valletty, podziwiając drewniane, zamknięte balkony budynków. Kiedyś, jako element architektury arabskiej, służyły kobietom pełniąc funkcję „widzieć, ale nie być widzianym”, zasłaniać, dając jednocześnie dostęp do życia publicznego. Przenosimy się w czasie zwiedzając liczne muzea, Pałac Wielkiego Mistrza i pompatyczną konkatedrę św. Jana. Przemierzamy historyczny fort św. Elma i ogrody stolicy. Wszystko zamknięte w kapsule czasu, za kolorowymi drzwiami z fantazyjnymi kołatkami.

Mdina i „Gra o tron”

Wrażenie międzyepokowej podróży przybiera na sile, kiedy stajemy przed główną bramą miejską prowadzącą do dawnej stolicy wyspy – Mdiny. W głowie wyświetlają mi się sceny kultowej „Gry o tron”- brama wjazdowa do Królewskiej Przystani oraz wjeżdżająca nią lady Catelyn z sir Roderickiem. Mdina użyczyła serialowi także klimatyczny placyk – Pjazza Mesquita, który odegrał rolę wejścia do „przybytku miłości” należącego do lorda Baelisha.

Blue Grotto i Azure Window

Malta to idealne tło filmowych scenerii oraz całe miasta umieszczone pod szyldem UNESCO. Wyspa ma do zaoferowania jednak jeszcze więcej.  Wpływamy łódką do monumentalnej jaskini w południowo-wschodniej części Malty. Wyrzeźbiony przez morskie fale kolos ma ponad 40 metrów wysokości i 25 metrów głębokości. To pocztówkowa Błękitna Grota (Blue Grotto). Przeźroczysta woda mieni się w promieniach słońca odcieniami błękitu i turkusu, jaskinia zamyka się nad nami jak ogromny parasol. Natura dowodzi swojego kunsztu twórczego również na siostrzanej Gozo. Tu z geologicznym rozmachem otworzyła spektakularne skalne okno – Azure Window. Imponujący twór wygląda na szafirowe morze tworząc unikatowy obraz dla oczu przyrodniczych i filmowych wagabundów (Lazurowe Okno zagrało m.in. we wspomnianej już „Grze o tron”)*.

*W 2017 roku słynne Azule Window zawaliło się na skutek postępującej erozji.
Obecnie trwają prace nad otworzeniem tego symbolu Malty w postaci budynku ze stali mieszczącego powierzchnię wystawową.

Pocztówkowa Blue Lagoon

Malta to także wybrzeża pionowych ścian klifów oraz błękitnych lagun. Te ostatnie odwiedzamy na malutkiej wysepce Comino. Tu czeka na nas magicznie lazurowa sceneria z łódkami unoszącymi się na krystalicznej wodzie niczym w powietrzu. Blue Lagoon to gotowa klatka z Photoshopa, marzenie plażowych utracjuszy.  

Malta – wielokulturowa wyspa

Historycznie wyspa przeżyła dużo. Przez skaliste wybrzeża Malty przetoczyli się Rzymianie, Grecy, Arabowie, Normanowie, Sycylijczycy, Francuzi, Zakon Maltański i Brytyjczycy. Każdy naród pozostawił swoje ślady w architekturze, kuchni lub języku wyspy wpływając na jej wielokulturowość. Dzisiaj najsilniej – przynajmniej w zewnętrznej strukturze – odczuwamy ślady brytyjskiej bytności. Malta przypodobała sobie angielskie regulacje pozostawiając lewostronny ruch, czerwone budki telefoniczne i skrzynki na listy oraz język angielski jako drugi język urzędowy na wyspie. W barach zjemy typowe English breakfast, a w hotelu głowić się będziemy nad angielskimi gniazdkami i sensownością dwóch kranów w łazience (osobny kran z zimną i ciepłą wodą). Rozglądając się jednak wnikliwiej zauważymy także włoskie akcenty. Rozsmakujemy się w rewelacyjnych makaronach, pizzach i focacciach, doświadczymy typowego południowego luzu czekając na spóźniające się autobusy i obserwując włoską temperamentność mieszkańców. Słuchając języka maltańskiego wychwycimy z kolei charakterystyczne arabskie dźwięki podkreślone pikanterią arabskich przypraw.

Malta jest wielokulturowa, jednak wbrew temu równocześnie cały czas zadziwiająco maltańska. Ma własną kuchnię z typowymi tylko dla siebie daniami, swoisty, inny od wszystkich język. Ma własną kulturę i silnie zakorzenione religijne zasady. Paradoksalnie, na tle historycznego mariażu cywilizacji zbudowała własną odrębną tożsamość. Malta nie ma kompleksów, wie jaką jest wyspą i krajem. I na tym polega jej siła i urok.